Dementie en communicatie

Met de achteruitgang in mijn moeders zelfstandigheid, wordt het belang van communicatie des te groter. Maar haar vorm van afasie maakt dat dit juist steeds moeilijker wordt. Zo verandert elke kleine vraag voor mijn moeder in een enorme drempel. Ik vraag de logopediste om gericht advies, om mijn moeder nog zoveel mogelijk houvast te bieden. Voor zover dat nog gaat.

Elke week komt de logopediste bij mijn moeder en nog steeds heeft zij het gevoel dat deze sessies haar helpen. In de eerste plaats doordat de logopediste mijn moeder wijst op de mogelijkheden, haar handvatten geeft om een probleem op te lossen. Maar ook de logopediste ziet de achteruitgang door de afasie.

Memory

Zij beschrijft dat het voor mijn moeder nu vooral van belang is, dat zij de relatie tussen woord en beeld behoudt. Vooral voor begrippen die voor haar dagelijkse gang van zaken van belang zijn. Om die reden stelt zij voor, dat we een soort memoryspel voor mijn moeder maken, maar dan met op het ene kaartje bijvoorbeeld het plaatje van een bloemkool (dat vindt mam lekker), en op het andere kaartje het woord “bloemkool”.

We gaan hier trouw mee aan de slag en mam vindt het in eerste instantie best een leuk spel. Ze toont ook interesse in het digitale programma waarin vergelijkbare spelletjes beschikbaar zijn, ter bevordering van communicatie. Vooral omdat ze die samen met de kleinkinderen speelt, die haar snel naar het volgende niveau helpen. We liggen er met elkaar in een deuk om, mooi dat er ook nog wat te lachen valt.

Mijn moeder kan goed met de beelden van de voor haar herkenbare voorwerpen overweg. Dat is voor mij aanleiding om nog veel meer begrippen vast te leggen in plaatjes, zoals de fiets (haar vervoermiddel), haar portemonnee, jas, sleutels, bril, sjaal (alles wat je mee wilt als je de deur uit gaat). Maar ook de opties aan supermarkten, de top 5 favoriete groenten voor bij het avondeten, de opties voor ontbijt en lunch, koffie of thee. Deze beelden helpen het maken van keuzes voor mama te vereenvoudigen.

Vriendinnendag

Toch kunnen deze hulpmiddelen niet voorkomen dat mijn moeder steeds meer opziet tegen gesprekken met andere mensen dan haar kinderen en betrokken zussen en schoonzussen. Hoezeer zij ongelukkig wordt van deze momenten, maakt zij ons op een dag goed duidelijk. Mam zou eigenlijk vriendinnendag hebben, een jaarlijks terugkerende afspraak met haar jeugdvriendinnen. Deze afspraak stond op de kalender en mama had het gezien. En sprak ons er allemaal individueel op aan als we bij haar waren: ze wilde er niet naar toe. We probeerden haar allemaal te overtuigen, als ze er eenmaal was zou het vast leuk zijn. Ze zouden haar begrijpen, haar helpen, het zou echt wel goed komen.

Mam werd naar mate de dag dichterbij kwam, steeds ongelukkiger erover. Uiteindelijk, 2 dagen voor de datum, in het zoveelste gesprek met ons waarin zij aangaf dat ze het niet wilde en mijn tante haar probeerde gerust te stellen, pakt mijn moeder resoluut de schaar. Ze knipt de afspraak uit de kalender en gooit die in de prullenbak. En daarmee was het gesprek voor haar klaar. Ook voor ons, hoe hadden we kunnen bedenken (hoe goed bedoeld ook) dat wij voor mijn moeder zouden bepalen wat ze wel en niet wil. Dat weet ze zelf gelukkig nog maar al te goed.