Zuid-Afrika, een vakantie met hoogtepunten en dieptepunten

Ruim 3 weken zijn wij met mijn moeder in Zuid-Afrika geweest. De vlucht erheen verliep goed, mam vond het eten heerlijk, de beenruimte geweldig, de stewardessen aardig en het tv kijken prima. Een goede start. We kijken terug op een onvergetelijke vakantie, dat we dit zo samen hebben kunnen meemaken is heel bijzonder. Het was een vakantie met mooie hoogtepunten, maar ook een paar dieptepunten.

Wat perfect was aan deze vakantie, is dat we feitelijk gewoon bij mijn moeders vriendin thuis waren. Gewoon een huis met een keuken, slaapkamers, en bovendien een huis wat mama al kent. Haar draai daar in huis vinden was dus geen enkel probleem. De ochtenden hadden een vertrouwd patroon: ’s morgens was ze als eerste uit de veren, als wij uit bed kwamen was zij al gedoucht, met make-up op en elke dag een andere mooie vakantiejurk aan. Vaak lag ze dan al lekker in het zonnetje. Prachtig vond ik dat, ze was helemaal in haar hum. We ontbeten dan samen, mam hielp met het tafel dekken, afruimen, afwassen. Ze vindt het nog steeds belangrijk dat ze een taak heeft in huis, dat ze helpt. Ook al ging het niet altijd even efficiënt, soms liep ze wel 3 keer met hetzelfde bordje heen en weer. Maar dat maakt niet uit, we stuurden haar met een lach bij en zij liep stralend rond. De middagen gingen we dan op pad. De eerste paar dagen hebben we zo gevuld.

Daarna zijn mijn man en ik een aantal dagen zelf op rondreis geweest en in die dagen was mijn moeder alleen met haar vriendin. Dit is goed gegaan, ze zijn zo gewend aan elkaar dat het voor mam heel vertrouwd was, ze was op haar gemak. Voor haar vriendin was het wel een zwaardere tijd, want mam vraagt veel bevestiging. Ze is niet meer de gesprekspartner die ze was, door de spraakstoornis moet je zelf het gesprek op gang houden. Ze is er en tegelijkertijd mis je haar om wat ze niet meer kan. Ook met de visite die ze kregen was dit merkbaar, mam werd verlegen van het niet goed mee kunnen doen aan het gesprek. Ze volgde wel alles, ze lachte als eerste als er een grapje werd gemaakt. Ze genoot eenvoudigweg van het erbij horen.

Hoogtepunten

De laatste week van de vakantie waren we weer allemaal samen en planden we nog wat leuke uitstapjes. Elke ochtend zag mam er prachtig uit. In de auto ergens op weg naar toe zat ze dan lekker om zich heen te kijken, wees van alles aan en zei steeds “moet je eens kijken”. En dan zat ze weer heel tevreden. Bij het ontbijt of avondeten als we dan weer thuis samen aan tafel zaten, zei mam soms wel 10 keer “heerlijk zo he.”  Als ik ’s avonds in de badkamer mijn tanden stond te poetsen, dan kwam ze steeds weer even terug, nog een crèmetje pakken, nog een keer handen wassen. Elke keer ging ze weer, “nou doei” was het dan, en 2 seconde later stond ze er weer. Ik lag in een deuk, heerlijk dit soort aandacht over en weer. Op deze momenten was ik de hemel te rijk, dit pakken we toch maar mooi nog mee samen.

Dieptepunten

Maar er waren ook moeilijke momenten. Zoals de keren waarop mijn moeder ineens dwangmatig gedrag vertoonde, hopeloos op zoek naar houvast. Alles moest dan precies zoals zij het wilde. Dit gebeurde als er iets mis ging. Zo zaten we op een terras toen mijn moeder haar tas van de grond pakte en die op haar witte broek zette. En daarmee een vlek op haar broek maakte. Vanaf dat moment was er nog maar één ding dat mijn moeder wilde, en dat was naar huis om een schone broek aan te trekken. Het maakte niet uit dat we de vlek er ter plekke uit hadden gepoetst, we moesten naar huis. Thuis moest de broek direct in de wasmachine, hij stond al aan voordat ook maar iemand voor kon stellen om ook nog iets anders mee te wassen.

Vergelijkbaar was de keer dat de voeten van mam vies waren geworden in het stof. Een doekje was niet voldoende, we moesten naar huis om ze te wassen. Thuis was de stress zo hoog, dat de handelingen onder de douche in de juiste volgorde verrichten uiterst moeilijk bleek. Ik moest bovendien bij haar blijven, totdat ze het idee had dat het weer goed was.

Op deze momenten merkte ik dat me af en toe een radeloos gevoel bekroop. Dit kende ik niet van haar. Wat moest ik nou doen om haar paniek te doorbreken? Niets leek te helpen. Haar eigen verwarring had de overhand en ik leek wel niet tot haar door te dringen. Het maakte niet uit wat ik zei of deed. Pas als alles weer bij het oude was en zolang wij om haar heen maar rustig bleven, kwam ze weer wat bij. Het gevoel van onmacht in het haar niet kunnen bereiken voelde vreselijk.

Bijzondere laatste dag

De laatste dag daarentegen was een prachtige dag. Voordat we ’s avonds weer terug naar Amsterdam vlogen, waren we eerst nog uitgenodigd bij een kennis. Die hield open huis en iedereen was uitgenodigd. Ik ontdekte dat door de vele keren dat mam al in Zuid-Afrika was geweest, de vriendengroep van haar vriendin ook mijn moeder inmiddels goed kende. Iedereen was zo blij haar te zien, mam genoot van alle aandacht. En wij weer van haar stralende gezicht.

Bij het afscheid op de luchthaven heeft mama op het moment zelf niet door, dat “doei” tegen haar vriendin ook echt “tot ziens” is. Dus als we 2 minuten verder zijn, vraagt ze ineens waar ze is. Ik leg het uit, en dan wordt ze heel neerslachtig. Ze mist haar vriendin nu al. We beginnen in stilte aan de terugreis.